O powołaniu oficera strażackiego – część pierwsza

O powołaniu oficera strażackiego – część pierwsza

Przedstawiamy pierwszą część „Kalendarza Strażackiego”. Jest to artykuł wydany w 1936 roku pod redakcją Insp. poż. Stanisława Pągowskiego i mł. inż. Eugeniusza Doeringa. Obszerny materiał składający się z dwunastu stron podzielony został przez nas na kilka części. Gorąco zachęcamy do poświęcenia kilku minut swojego czasu, aby zapoznać się z mądrymi treściami zawartymi w prezentowanym artykule.

„więcej obowiązków niż zaszczytów, więcej trosk niż uznania”

Jacy oficerowie strażaccy, taka straż pożarna

Wartość zespołu oficerskiego w straży pożarnej jest pierwszym i nieodzownym warunkiem sił twórczych tego zespołu w jego działalności i torowaniu sobie coraz to nowych i doskonalszych dróg rozwoju. Wartość ta istnieje i pogłębia się głownie dzięki samym oficerom, dzięki ich pracy nad sobą, dzięki aspiracjom intelektualnym, fachowym, społecznym i obywatelskim. Czem są kadry dobrych oficerów dla każdej poszczególnej placówki strażackiej, o tem świadczy wymownie każda akcja ratunkowa, przeprowadzona racjonalnie, sprawnie i zwycięsko, każdy sukces organizacyjny, każda zdobycz w sprzęcie i zagospodarowaniu straży. Przeciwnie zaś, wszelkie niepowodzenia w działalności i rozwoju straży, braki w sprzęcie i zagospodarowaniu, każda przegrana w walce z pożarami – wszystko to dowodzi przede wszystkim o nieudolności oficerów danej placówki strażackiej.

Ci działacze strażaccy, którzy powołani zostają na stanowiska oficerskie, powinni też zdawać sobie należycie sprawę z tego, że z chwilą uzyskania zaszczytnego stopnia oficerskiego obarczają ich przedewszystkiem ciężary, wyrażające się w określeniu: więcej obowiązków niż zaszczytów, więcej trosk niż uznania.

Strażacki oficer – dowódca ponosić też musi pełnię odpowiedzialności za całokształt powierzonego mu zakresu pracy kierowniczej oraz za wszystkie polecenia i rozkazy, jakie wydaje swym podkomendnym, a zkolei również i za wszystkie wnioski i projekty, jakie przedkłada przed swym przełożonym.

Rola oficera strażackiego jest tem znaczniejsza, tem zaszczytniejsza, im więcej wartości ideologicznej i rzetelnego wysiłku twórczego wkłada on w swe powołanie. Pełnić obywatelską służbę pożarniczą na stanowisku oficerskim, to znaczy oddać się całą duszą wzniosłym wskazaniom ideologicznym strażactwa ochotniczego i z samozaparciem wypełniać przypadające w udziale zadania.

Oficer strażacki wyróżniać się przytem powinien zaletami charakteru, świadomością obywatelską i uspołecznieniem, ujawniającemi się nietylko w przejawach prac ściśle strażackich, ale w życiu prywatnem i w poczynaniach na gruncie innych organizacyj. Od osobistych zalet i wartości oficera strażackiego, od jego wiedzy fachowej, od umiejętności dowodzenia podkomendnymi i kierowania w ogóle pracami podporządkowanego mu zespołu zależy głównie prawidłowa działalność straży i skuteczna walka z pożarami. Pożarnictwo bowiem, jak każda inna dziedzina pracy, wymaga przodowników światłych, wykwalifikowanych, dzielnych, wczuwających się w swe wielostronne zadania i znających dokładnie swe obowiązki.

Dobrego oficera strażackiego cechować muszą takie podstawowe zalety moralne, jak: wysokie poczucie godności osobistej, czyli innemu słowy poczucie honoru, prawość i uczciwość w postępowaniu, a również i takie zasadnicze dodatnie cechy charakteru, jak np. silna wola, wytrwałość, równowaga duchowa i niezłomna wiara w swe siły, są to bowiem wartości, na podstawie których zrodzą się męstwo, odwaga, samodzielność i przytomność umysłu – zalety tak niezbędne wogóle w służbie strażackiej, a zwłaszcza na stanowisku kierowniczem, oficerskim.

Oficer strażacki musi wiele umieć

Od oficera strażackiego wypada wiele wymagać, a przedewszystkiem bodaj on sam musi chcieć i umieć stawiać sobie coraz to większe wymagania. Ci oficerowie strażaccy , którzy służbę pożarniczą uznają jako środek, przysparzający im uznania i zaszczytów, tytułu do odznaczeń i wywyższania się ponad innych, a którzy nie umieją z siebie wykrzesać istotnych wartości twórczych, nie są w ogóle warci zaszczytnego miana oficerów strażackich i zaszczytnych odznak stopni oficerskich. Jak powołaniem każdego strażaka-szeregowca jest spełniać sumiennie dobrowolnie przyjęty na się obowiązek ochrony mienia i życia współobywateli przed klęskami pożarowemi, tak też i powołaniem oficera strażackiego są to podstawowe obowiązki służby strażackiej. Gdy przypadło mu w udziale innych uczyć i innym przewodzić, zadanie jego polega na dokładnem poznawaniu najpierw samemu wiedzy pożarniczej i sztuki opanowywania pożarów, oraz na osobistem spełnianiu obowiązków strażackich w granicach i w zakresie, w jakich tego wymaga racjonalna organizacja obrony przeciwpożarowej.

Błędem byłoby sądzić, że funkcje oficerskie są lżejsze i łatwiejsze od czynności, przypadających w udziale strażakowi – szeregowcowi, że oficer jest tylko tym, które każde cięższe zadanie zleca do wykonywania swym podkomendnym, a sam nic nie robi. Funkcje oficerskie są o wiele trudniejsze od funkcyj strażaka – szeregowca, gdyż są one bardziej złożone i skomplikowane, przez co oficerom stawiać musimy szersze i rozleglejsze wymagania, niż strażakom-szeregowcom. Strażak – oficer, który chce naprawdę rzetelnie wywiązywać się ze swych zadań, musi pracą nad sobą wysiłkiem swych myśli i swej inicjatywy więcej się mozolić, niż podkomendni mu wykonawcy pracą fizyczną.

Zresztą odznaki oficerskie znamionują, że wyróżniony niemy osobnik posiada nie tylko znajomość zadań i obowiązków służby oficerskiej, ale także kwalifikacje, jakich żądamy od dobrego strażaka i że w każdej chwili może on w razie zachodzącej potrzeby wykonać czynności strażaka – szeregowca nie gorzej od niego. Źle czyni ten oficer strażacki, który stara się olśnić swych podkomendnych pozorami swej wiedzy fachowej, a który w istocie nie wiele więcej wie od swych podkomendnych i nie stara się wiedzieć i umieć więcej.

Gdyby zapytywano, po czem można poznać wartość fachową oficera strażackiego, odpowiedź zawsze będzie jedna: nie po odznakach, nie po liczbie naszywek i gwiazdek na kołnierzu munduru, ale po walorach osobistych, po wiedzy fachowej i umiejętnościach wykonywania zadań kierowniczych. Jednem z trudniejszych, bezsprzecznie, zadań oficera strażackiego, jest też utrzymywanie swych wiadomości fachowych i swej sprawności w zawodzie strażackim na dostatecznie wysokim poziomie oraz podążanie z postępami wiedzy pożarniczej.

Gruntowna znajomość zawodu strażackiego obejmuje te liczne dziedziny, z jakimi związana jest treść służby strażackiej, a więc zarówno organizacyjną techniczną, wyszkoleniową i taktyczną, jak również w zakresie ochrony przeciwgazowej, wychowania fizycznego i innych dziedzin, z jakiemi zazębia się obecnie praca strażacka. W najróżnorodniejszych okolicznościach i warunkach, w jakich znaleźć się może oficer strażacki przy wypełnianiu swych powinności, nie może on ani na chwilę zdradzić nieumiejętności wykonywania swych obowiązków. Innemi słowy musi oficer strażacki wyróżniać się dość wszechstronną znajomością swego powołania obywatelskiego.

Oficer strażacki jest odważny

Prawdziwa odwaga nie polega jednak na ślepem rzucaniu się w niebezpieczeństwo i narażaniu na nie innych. Jest ona raczej wyrazem świadomości, jak należy w istocie poskramiać żywioł pożarowy, jest następstwem przedsięwziętego planu działania i wytkniętego celu, jest dowodem niezłomnej woli w realizowaniu swych przedsięwzięć i głębokiej wiary w ostateczne zwycięstwo.

Nie jest odwagą brawura, której bodźcem jest raczej zwykle chęć zyskania sławy lub choćby tylko uznania. Podłożem właściwej odwagi jest świadoma wola i celowe podporządkowywanie swego działania i swojej osoby wyższemu celowi. Źródłem istotnej odwagi są więc wartości charakteru strażackiego oficera-dowódcy.

Oficer musi mieć odwagę wykonania swych powinności w sposób jak najbardziej odpowiadający interesom strażactwa, aby – gdy już raz poweźmie jakąś decyzję i sposób takiego a nie innego postępowania – nie potrzebował ich odwoływać i nie wahał się w doprowadzeniu ich do raz wytkniętego celu.

Dużo łatwiej jest odegrać przez chwilę rolę bohatera, niż być stale odważnym, w poczuciu odpowiedzialności, w inicjatywie kierowniczej, w świadomem przezwyciężaniu przeszkód, w sumiennym samokrytycyzmie względem siebie, w poczuciu utrzymywania się na wysokości swego zadania i dobrego kierowania innymi.

Oficer jest zrównoważony

Dobrego oficera strażackiego musi cechować niezłomna konsekwencja w działaniu. Nie wolno mu być chwiejnym i niezdecydowanym, nie wolno zmieniać decyzji bez istotnej potrzeby, nie wolno mu działać bez zgóry przemyślanego kierunku i bez uprzednio ułożonego planu pracy przy czynnościach, jakiem kieruje. Kierowanie pracami zespołu strażackiego i dowodzenie nim na placu boju z pożarami musi być jak najbardziej metodyczne, ciągłe, wiążące wszystkie zadawane polecenia w logiczną i uzasadnioną całość. Nie ma bowiem nic gorszego i bardziej dezorganizującego dany zespół strażacki, jak postępowanie, zdradzające u zwierzchnika brak konsekwencji w działaniu.

Pozatem oficer musi umieć panować nad sobą w czasie wykonywania obowiązków kierownika i dowódcy w zespole strażackim. Oficerowi strażackiemu nie przystoi być niegrzecznym czy też opryskliwym wobec swych podkomendnych, lub w ogóle traktować ich niewłaściwie.

Obowiązkiem oficera strażackiego jest stwarzać wokół siebie ład i porządek w działaniu, bez czego nie może być mowy owocnej działalności i o rozwoju danej komórki strażackiej, o solidarności i braterstwie wśród strażaków, o karności i dyscyplinie zbiorowej.

Przysparza wreszcie ładu i porządku ten oficer strażacki, który umie, bez względu na rozporządzalne środki, osiągnąć zamierzony cel działania najkrótszą drogą oraz najmniejszym wysiłkiem własnym i podkomendnych.

Aby być mistrzem w umiejętności kierowania i dowodzenia innymi, musi oficer strażacki przedewszystkiem sam dużo wiedzieć i umieć, zkolei wszystko przemyśleć, rozważyć i rozplanować zawczasu, następnie mieć odwagę powziąć decyzję i zarządzić jej wykonywanie, a potem jeszcze dopilnować właściwego wykonania i wyciągnąć doświadczenia z prac dokonanych, aby je wreszcie wykorzystywać w przyszłości.

Oficer jest dobrym korporantem

Dla oficera strażackiego nie mogą być i nie są obojętne zadania i prace, jakie przypadają w udziale całemu strażactwu na gruncie jego poczynań ogólno – korporacyjnych. Zdaje on sobie bowiem sprawę z tego, że poszczególni działacze strażaccy nie zdołają nigdy na własną rękę osiągnąć tych rezultatów w pogłębieniu organizacji akcji przeciwpożarowej oraz w doskonaleniu techniki i taktyki walki z pożarami, jakie możliwe są do zdobycia zgodnym wysiłkiem wspólnym całego strażactwa poprzez najróżnorodniejsze formy działania w tym zakresie.

Dlatego też naprawdę doskonały oficer strażacki dba zawsze iżby samemu przyczyniać się do rozwoju Związku Straży Pożarnych i swych podkomendnych zaprawić do chętnego współdziałania na rzecz zadań pracy zbiorowej.

Tylko wartościowi pod względem moralnym, intelektualnym i fachowym oficerowie armii strażackiej mogą wywierać we wszelkich przejawach życia i działalności naszego strażactwa doniosły i dodatni wpływ na dalsze kształtowanie się potęgi strażactwa.

O oficerze strażackim, doceniającym swe zadania i wykonywującym je, będzie też można zawsze mówić, że jest siewcą ideologii strażactwa ochotniczego, umiejącym strzec jego honoru, powagi i interesów, wzbudzającym należny zawodowi strażackiemu szacunek wśród otoczenia.

Całość przesłana do naszej redakcji przez Koordynatora Ratownictwa Medycznego Służby w SGSP sekc. Rafała Kasperczyka.

Źródło: KALENDARZ OFICERA STRAŻACKIEGO NA ROK 1936 POD REDAKCJĄ Insp. poż. Stanisława Pągowskiego i mł. inż. Eugeniusza Doeringa WYDANIE 1 NAKŁADEM WYDZIAŁU WYDAWNICZEGO ZWIĄZKU STRAŻY POŻARNYCH R.P WARSZAWA.

Strażacki.pl

Przedstawiamy pierwszą część „Kalendarza Strażackiego”. Jest to artykuł wydany w 1936 ro

Czytaj również